ΤΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΝΑΣΚΑΦΩΝ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΟΠΟΛΗΣ

Α. ΡΩΜΑΪΚΑ ΛΟΥΤΡΑ ΠΑΛΑΙΟΠΟΛΗΣ

Οι ανασκαφές έφεραν στο φως σπουδαία αντικείμενα τέχνης, αλλά και καθημερινής χρήσης που μας επιτρέπουν να κατανοήσουμε έως ένα βαθμό τη λειτουργία των λουτρών και τον τρόπο ζωής εκείνης της εποχής. Ανάμεσα σε αυτά συμπεριλαμβάνονται έργα γλυπτικής, κοροπλαστικής, κοσμήματα, οστέινα και μεταλλικά αντικείμενα, ενεπίγραφες κεραμίδες, κεραμικά και υάλινα αγγεία καθώς και πληθώρα νομισμάτων.

ΓΛΥΠΤΙΚΗ

Κατά τη διάρκεια των ανασκαφών ήρθαν στο φως τμήματα αγαλμάτων των ρωμαϊκών χρόνων. Από τα ευρήματα αυτά ξεχωρίζουν τρία μαρμάρινα θραύσματα που προέρχονται από αγάλματα Αφροδίτης. Το ένα από αυτά παριστά κορμό γυμνής Αφροδίτης, ο οποίος σώζεται από τους ώμους μέχρι το ύψος περίπου των γονάτων και έχει έντονα δηλωμένες τις ανατομικές λεπτομέρειες του στήθους και της κοιλιακής χώρας. Πρόκειται για ρωμαϊκό αντίγραφο και χρονολογείται στο 2ο αι. μ.Χ. Η εύρεση τέτοιων αντικειμένων δικαιολογείται από το γεγονός ότι τα ρωμαϊκά λουτρά διέθεταν πλούσια γλυπτή διακόσμηση.

ΕΝΕΠΙΓΡΑΦΕΣ ΚΕΡΑΜΙΔΕΣ

Κατά τη διάρκεια των ανασκαφών στο χώρο των λουτρών βρέθηκαν μεταξύ άλλων ενεπίγραφες κεραμίδες στέγης προερχόμενες από δημόσια κτίρια που έφεραν συνήθως ονόματα πρυτάνεων, όπως για παράδειγμα «ΕΠΙΣΚΥΛΑΚΟΣ» (Σκύλαξ, Πρύτανης 2ος-1ος αι. π.Χ.), «ΕΠΙ ΜΕΝΕΣΤΡΑΤΟΥ(;)» (Μενέστρατος, Πρύτανης 1ος αι. π.Χ.). Ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης ορισμένες κεραμίδες με αποτυπώματα ζώων.

ΚΕΡΑΜΙΚΗ

Από το χώρο των ρωμαϊκών λουτρών προήλθε σημαντική ποσότητα κεραμικής, η οποία αντιπροσωπεύει όλες τις φάσεις χρήσης του χώρου, ξεκινώντας από τον 8ο με 7ο αιώνα π.Χ. και φθάνοντας έως και τον 6ο αιώνα μ.Χ., οπότε και ο χώρος έπαψε να λειτουργεί. Στην κεραμική συγκαταλέγονται πρωτοκορινθιακά τμήματα αγγείων, μελανόμορφα και ερυθρόμορφα όστρακα που προέρχονται από την Κόρινθο, την Αττική και τη Λακωνία, όστρακα ελληνιστικών χρόνων από την Πελοπόννησο, την κεντρική Ιταλία και την Αθήνα ή αντίγραφα τοπικού εργαστηρίου, καθώς και μία μεγάλη ποικιλία αγγείων των ρωμαϊκών χρόνων, τα οποία χρονολογούνται έως και τον 6ο αιώνα μ.Χ., οριοθετώντας χρονικά τη χρήση του χώρου. Ιδιαίτερη θέση ανάμεσα στα ευρήματα τα οποία περιλαμβάνουν μία μεγάλη ποικιλία χρηστικών αγγείων για τις ανάγκες του χώρου ή αγγείων καλλωπισμού, κατέχουν οι ανάγλυφοι ρωμαϊκοί λύχνοι, καθώς και οι ανάγλυφοι ρωμαϊκοί σκύφοι που είναι διακοσμημένοι με σκηνές κυνηγιού και μάχης, σκηνές διονυσιακές ή με τους άθλους του Ηρακλή.

ΚΟΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ

Κατά τη διάρκεια των ανασκαφών εντοπίστηκαν τμήματα ειδωλίων που καλύπτουν μία μεγάλη χρονική περίοδο, ξεκινώντας από τον 7ο αιώνα π.Χ. έως και τη ρωμαϊκή εποχή. Ανάμεσα σε αυτά διακρίνεται μία συμπαγής κεφαλή  πήλινου ειδωλίου Αφροδίτης που χρονολογείται στο τέλος του 4ου αιώνα  π.Χ. (πρώιμα ελληνιστικά χρόνια), καθώς επίσης και ένα ανδρικό κεφάλι, το οποίο πιθανώς απεικονίζει κάποιο ρωμαίο αυτοκράτορα.

ΚΟΣΜΗΜΑΤΑ & ΟΣΤΕÏΝΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ

Σε έναν χώρο όπως τα λουτρά, που συνδέεται άμεσα με τον καλλωπισμό και την περιποίηση του σώματος, όπως είναι φυσικό βρέθηκαν κοσμήματα από διάφορα υλικά (όπως χαλκό και άλλα μέταλλα, οστό, ημιπολύτιμους λίθους) καθώς επίσης και άλλα σχετικά αντικείμενα, όπως περίτεχνες περόνες για τα μαλλιά, τμήματα από κάτοπτρα και άλλα.

ΜΕΤΑΛΛΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ

Κατά τη διάρκεια των ανασκαφών ανακαλύφθηκε πληθώρα μεταλλικών αντικειμένων, όπως πόρπες, περόνες, χάλκινα σταθμία, άγκιστρα, διακοσμητικά τμήματα χάλκινων αγγείων και κατόπτρων, μολύβδινα υφαντικά βάρη, διακοσμητικές εφηλίδες, καρφιά, στλεγγίδεςΟι στλεγγίδες ήταν μεταλλικά αντικείμενα που σχετίζονταν με την περιποίηση του σώματος και η χρήση τους ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη στους Ελληνιστικούς και Ρωμαϊκούς χρόνους. Τις χρησιμοποιούσαν στο λουτρό για να ξύνουν με αυτές το δέρμα τους και να αφαιρούν επιφανειακά τις ακαθαρσίες. Κυρίως όμως τις χρησιμοποιούσαν οι αθλητές για να απομακρύνουν από το σώμα τους τον ιδρώτα, τη σκόνη και το λάδι. καθώς επίσης και μια πυξίδα.
Η πυξίδαΗ πυξίδα είναι αγγείο που χρησίμευε ως κοσμηματοθήκη ή για τη φύλαξη καλλυντικών. είναι αγγείο που χρησίμευε ως κοσμηματοθήκη ή για τη φύλαξη καλλυντικών.]

ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΑΡΓΥΡΩΝ ΝΟΜΙΣΜΑΤΩΝ

Κατά τη διάρκεια της ανασκαφής του έτους 1995, νότια των λουτρών, αποκαλύφθηκε «θησαυρός» 508 ασημένιων δραχμών Κορίνθου και Κερκύρας που χρονολογείται στο τέλος του 4ου και στις αρχές του 3ου αι. π.Χ. (εικ….). Εκτός από το σημαντικότατο αυτό εύρημα, στο χώρο έχουν βρεθεί και άλλα ασημένια νομίσματα ανάμεσα στα οποία συμπεριλαμβάνονται ένας ασημένιος κερκυραϊκός στατήρας και μία αθηναϊκή δραχμή, καθώς και πληθώρα χάλκινων κερκυραϊκών νομισμάτων της ελληνιστικής και ρωμαϊκής περιόδου.

ΓΥΑΛΙΝΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ

fig.60

Τμήματα λαιμών από πρόχους.

Μεγάλη ποικιλία γυάλινων ευρημάτων εντοπίστηκαν κατά τη διάρκεια των ανασκαφών. Τα ευρήματα αυτά σώζονται πολύ αποσπασματικά, χρονολογούνται από τον 5ο αι. π.Χ. έως και τον 3ο αι. μ.Χ. και συμπεριλαμβάνουν διάφορους τύπους γυάλινων αγγείων, όπως φλάσκες, υδρίες, πρόχους, μυροδοχεία, αγγεία πόσης, μικρά αποθηκευτικά αγγεία, καθώς και κομμάτια υάλου από τα παράθυρα των λουτρών. Η πλειονότητα αυτών των ευρημάτων χρονολογείται από τον 1ο έως και τον 2ο αι. μ.Χ. και πρόκειται για αγγεία χωρίς διακόσμηση. Ανάμεσα σε αυτά υπάρχουν κάποια ευρήματα τα οποία προέρχονται από την Ανατολική Μεσόγειο και χρονολογούνται στον 5ο αιώνα π.Χ.

B. ΑΡΧΑΙΑ ΑΓΟΡΑ

ΓΛΥΠΤΙΚΗ

fig.61

Μαρμάρινο δεξί χέρι γυναικείου αγάλματος που κρατά καρπό, ίσως ρόδι ή μήλο, ρωμαϊκό αντίγραφο του 2 αι. μ.Χ.

ΚΕΡΑΜΙΚΗ

fig.62

Οξυπύθμενος αφρικάνικος αμφορέας, 4ος αι. π.Χ., Μουσείο Παλαιόπολης-Mon Repos.

fig.63

Ενσφράγιστη λαβή αμφορέα, με ορθογώνια σφραγίδα: “EPIDI CALAMAN” / ΤΜΗΜΑ ΕΝΣΦΡΑΓΙΣΤΟΥ ΧΕΙΛΟΥΣ ΑΜΦΟΡΕΑ, “MCOREL VI”.

fig.64

Λύχνοι με ανάγλυφη φυτική διακόσμηση, διακόσμηση ιχθυάκανθα και κοκκιδωτή, 3ος αι. μ.Χ.

ΚΕΡΑΜΟΙ

fig.65

Ανθεμωτό ακροκέραμο.

fig.66

Τμήμα ενσφράγιστης κεραμίδας.

ΚΟΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ

fig.67

Τμήμα ειδωλίου και τμήμα προσωπείου.

fig.68

Πήλινο πλακίδιο με γυναικεία κεφαλή.

ΛΙΘΙΝΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ

fig.69

Ομοίωμα μαρμάρινου βωμίσκου (ARULA) / Αρχιτεκτονικό μέλος: μαρμάρινη σταγόνα από τον πρόμοχθο ναού που στο πίσω μέρος της σώζει μολύβδινο στέλεχος το οποίο υποβοηθούσε τη στερέωση της.

ΜΕΤΑΛΛΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ

fig.70

Πώμα γυάλινου αρύβαλλου (1ος δάφνης πιθανώς από στεφάνι/ Χάλκινο περίαπτο / Χάλκινο εξάρτημα ζώνης μεταβυζαντινών χρόνων.

fig.71

Χάλκινο σταθμίο.

Γ. ΛΙΜΕΝΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ – ΛΙΜΕΝΑΣ ΑΛΚΙΝΟΟΥ

ΚΕΡΑΜΕΙΚΗ

fig.72

Λύχνοι με επίχρισμα, τέλη 4ου αι. π.Χ.

fig.73

Μελαμβαφή σκυφίδια (425-400 π.Χ.) και κυάθια (375-325 π.Χ).

fig.74

Μόνωτος μελαμβαφής σκύφος και ασκός (ηθμός).

fig.75

Τμήμα πήλινου λεκανοειδούς αγγείου με έντονα ίχνη φωτιάς,ρωμαϊκών χρόνων.

fig.76

Τμήμα ανάγλυφου σκύφου με παράσταση της θυσίας του Ισαάκ, 4ος-5ος αι. μ.Χ.

fig.77

Τμήμα κρατήρα με ερυθρόμορφη παράσταση, Μουσείο Παλαιόπολης-Mon Repos.

fig.78

Μικρός πίθος με ανάγλυφη διακόσμηση.

  1. ΛΥΧΝΟΙ ΜΕ ΕΠΙΧΡΙΣΜΑ,ΤΕΛΗ 4ου αι.π.Χ.
  2. ΜΕΛΑΜΒΑΦΗ ΣΚΥΦΙΔΙΑ ΚΑΙ ΚΥΑΘΙΑ, 425-400  π.Χ. /375-325 π.Χ.
  3. ΜΟΝΩΤΟΣ ΜΕΛΑΜΒΑΦΗΣ ΣΚΥΦΟΣ / ΠΗΛΙΝΟΣ ΜΕΛΑΜΒΑΦΗΣ ΑΣΚΟΣ (ΗΘΜΟΣ).
  4. ΤΜΗΜΑ ΠΗΛΙΝΟΥ ΛΕΚΑΝΟΕΙΔΟΥΣ ΑΓΓΕΙΟΥ ΜΕ ΕΝΤΟΝΑ ΙΧΝΗ ΦΩΤΙΑΣ, ΡΩΜΑΪΚΩΝ ΧΡΟΝΩΝ.
  5. ΤΜΗΜΑ ΑΝΑΓΛΥΦΟΥ ΣΚΥΦΟΥ ΜΕ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΘΥΣΙΑΣ ΤΟΥ ΙΣΑΑΚ,4ος-5ος αι.μ.Χ.
  6. ΤΜΗΜΑ ΚΡΑΤΗΡΑ ΜΕ ΕΡΥΘΡΟΜΟΡΦΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ, ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΛΑΙΟΠΟΛΗΣ-MON REPOS
  7. ΜΙΚΡΟΣ ΠΙΘΟΣ ΜΕ ΑΝΑΓΛΥΦΗ ΔΙΑΚΟΣΜΗΣΗ

ΓΥΑΛΙΝΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ

fig.79

Τμήματα γυάλινων αγγείων. Μουσείο Παλαιόπολης-Mon Repos.

  1. ΤΜΗΜΑΤΑ ΓΥΑΛΙΝΩΝ ΑΓΓΕΙΩΝ/  ΑΝΩ ΤΜΗΜΑ ΓΥΑΛΙΝΗΣ ΦΛΑΣΚΑΣ, 2ος-3ος αι. μ.Χ. ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΛΑΙΟΠΟΛΗΣ-MON REPOS

ΚΟΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ

fig.80

Κεφαλές πήλινων ειδωλίων.

fig.81

Κεφάλι πήλινου γυναικείου ειδωλίου (Αφροδίτη) / Πήλινο πτηνόμορφο ειδώλιο (περιστέρι).

fig.82

Κεφάλι πήλινου γυναικείου ειδωλίου.

  1. ΚΕΦΑΛΗ ΠΗΛΙΝΟΥ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΥ ΕΙΔΩΛΙΟΥ (ΑΦΡΟΔΙΤΗ) / ΠΗΛΙΝΟ ΠΤΗΝΟΜΟΡΦΟ ΕΙΔΩΛΙΟ (ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ)
  2. ΚΕΦΑΛΗ ΠΗΛΙΝΟΥ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΥ ΕΙΔΩΛΙΟΥ

ΔΙΑΦΟΡΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ

fig.83

Πήλινος βωμίσκος.

fig.84

Ξύλινο εξάρτημα πλοίου (τροχαλία).

  1. ΠΗΛΙΝΟΣ ΒΩΜΙΣΚΟΣ
  2. ΞΥΛΙΝΟ ΕΞΑΡΤΗΜΑ ΠΛΟΙΟΥ (ΤΡΟΧΑΛΙΑ)

Δ. ΡΩΜΑΪΚΑ ΛΟΥΤΡΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΠΕΔΟΥ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΛΑΙΑΣ

ΓΛΥΠΤΑ

fig.85

Μαρμάρινη κεφαλή Διονύσου.

ΚΕΡΑΜΕΙΚΗ

fig.86

Λύχνος με επιγραφή, 2ος-4ος αι. μ.X./ Λύχνος με παράσταση Δια και αετού 2ος-4ος αι. μ.Χ. / Λύχνος με ανάγλυφη διακόσμηση. Μουσείο Παλαιόπολης-Mon Repos.

fig.90

Κανθαροειδής σκύφος / Μικρογραφικός κρατηρίσκος.

fig.89

Πήλινο πώμα με ανάγλυφη διακόσμηση και σφράγισμα.

fig.88

Κάνθαρος, 4ος αι. π.Χ., Μουσείο Παλαιόπολης-Mon Repos.

Πρόχοι, 1ος-2ος αι. μ.Χ., Μουσείο Παλαιόπολης-Mon Repos.

Πρόχοι, 1ος-2ος αι. μ.Χ., Μουσείο Παλαιόπολης-Mon Repos.

ΚΟΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ

Κεφαλή πήλινου γυναικείου ειδωλίου με περίτεχνη κόμμωση.

Κεφαλή πήλινου γυναικείου ειδωλίου με περίτεχνη κόμμωση.

ΜΕΤΑΛΛΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ

Μολύβδινο έλασμα με επιγραφή, 6ος αι. π.Χ., Μουσείο Παλαιόπολης-Mon Repos.

Μολύβδινο έλασμα με επιγραφή, 6ος αι. π.Χ., Μουσείο Παλαιόπολης-Mon Repos.

Χάλκινο ενεπίγραφο έλασμα, β΄ μισό 5ου αι. π.Χ.

Χάλκινο ενεπίγραφο έλασμα, β΄ μισό 5ου αι. π.Χ.

Χρυσό δακτυλίδι με ημιπολύτιμο λίθο που φέρει κεφάλι νέγρου, 1ος-4ος αι. μ.Χ., Μουσείο Παλαιόπολης-Mon Repos.

Χρυσό δακτυλίδι με ημιπολύτιμο λίθο που φέρει κεφάλι νέγρου, 1ος-4ος αι. μ.Χ., Μουσείο Παλαιόπολης-Mon Repos.

ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ

Χρυσό νόμισμα Θεοδοσίου του β', 408-450 μ.Χ.

Χρυσό νόμισμα Θεοδοσίου του β’, 408-450 μ.Χ.

ΔΙΑΦΟΡΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ

Μικρό πρόπλασμα κορινθιακού κιονόκρανου.

Μικρό πρόπλασμα κορινθιακού κιονόκρανου.

Μήτρα κεφαλής νέγρου πρώιμων ρωμαϊκών χρόνων.

Μήτρα κεφαλής νέγρου πρώιμων ρωμαϊκών χρόνων.